پارکینگ هوشمند با استفاده از حسگرها، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی به رانندگان کمک می‌کند سریع‌تر جای پارک پیدا کنند. در این مقاله با نحوه عملکرد، مزایا و آینده پارکینگ‌های هوشمند آشنا شوید.
هوشمند سازی پارکینگ یکی از فناوری‌های نوین شهری است که با هدف بهینه‌سازی فضا، صرفه‌جویی در زمان و کاهش مشکلات ناشی از ترافیک و جست‌وجوی جای پارک طراحی شده است. این سیستم‌ها با استفاده از ترکیبی از حسگرها، نرم‌افزارهای مدیریت، اینترنت اشیا (IoT) و گاهی هوش مصنوعی، فرآیند پیدا کردن، رزرو و مدیریت جای پارک را برای رانندگان و مدیران پارکینگ ساده‌تر می‌کنند. در حقیقت، پارکینگ هوشمند پاسخی به نیاز روزافزون شهرهای بزرگ برای مدیریت منابع محدود و کاهش بار روانی و اقتصادی ناشی از کمبود جای پارک است.
یک پارکینگ هوشمند از چند بخش کلیدی تشکیل شده است. حسگرها و دوربین‌ها اولین و مهم‌ترین بخش هستند که وظیفه تشخیص وضعیت فضای پارک (خالی یا اشغال بودن) را بر عهده دارند. این اطلاعات در لحظه به سیستم مرکزی منتقل می‌شود. بخش دوم نرم‌افزار یا پلتفرم مدیریت پارکینگ است که داده‌های دریافتی را پردازش و تحلیل می‌کند و سپس به رانندگان اطلاع می‌دهد کدام جای پارک در دسترس است. اپلیکیشن‌های موبایل و تابلوهای دیجیتال از دیگر بخش‌های مهم هستند که به کاربران امکان می‌دهند قبل از رسیدن به مقصد یا در لحظه، جای پارک مناسب را مشاهده و حتی رزرو کنند. در برخی سیستم‌های پیشرفته، هوش مصنوعی الگوهای ترافیک و استفاده از پارکینگ را تحلیل کرده و پیش‌بینی می‌کند در چه ساعاتی بیشترین فشار بر پارکینگ وارد خواهد شد.
فرآیند کار یک پارکینگ هوشمند به طور ساده به این صورت است: راننده وارد محدوده‌ای می‌شود که تحت پوشش سیستم هوشمند پارکینگ قرار دارد. حسگرها بلافاصله وضعیت فضاهای خالی را بررسی کرده و اطلاعات به تابلوهای راهنما یا اپلیکیشن موبایل ارسال می‌شود. راننده می‌تواند نزدیک‌ترین جای خالی را پیدا کرده و به سمت آن هدایت شود. در بسیاری از موارد، سیستم‌های پارکینگ هوشمند از فناوری‌های مسیریابی داخلی و تابلوهای دیجیتال استفاده می‌کنند تا راننده را مستقیماً به سمت فضای آزاد راهنمایی کنند. پس از پارک، اطلاعات مربوط به زمان ورود ثبت می‌شود و هزینه پارکینگ به‌صورت خودکار از طریق اپلیکیشن یا درگاه پرداخت آنلاین محاسبه و دریافت خواهد شد. این فرآیند باعث می‌شود راننده بدون نیاز به جست‌وجوی طولانی و درگیری با پرداخت‌های نقدی، تجربه‌ای راحت‌تر و سریع‌تر داشته باشد.
استفاده از پارکینگ‌های هوشمند مزایای متعددی دارد. اولین مزیت، کاهش چشمگیر زمان جست‌وجو برای جای پارک است که خود باعث کاهش ترافیک شهری و مصرف سوخت می‌شود. از طرف دیگر، این سیستم‌ها باعث کاهش استرس رانندگان و افزایش رضایت شهروندان می‌شوند. از نظر مدیریتی نیز پارکینگ‌های هوشمند امکان نظارت دقیق بر ظرفیت، درآمد و امنیت را فراهم می‌کنند. برخی از این سیستم‌ها حتی مجهز به دوربین‌های پلاک‌خوان هستند که ورود و خروج خودروها را کنترل می‌کنند و از بروز تخلفات یا سرقت جلوگیری می‌نمایند. همچنین داده‌های جمع‌آوری‌شده از این سیستم‌ها می‌توانند برای برنامه‌ریزی شهری و طراحی بهتر زیرساخت‌های حمل‌ونقل مورد استفاده قرار گیرند.
در پارکینگ‌های هوشمند فناوری‌های مختلفی به‌کار گرفته می‌شود. اینترنت اشیا (IoT) نقشی حیاتی دارد زیرا ارتباط میان حسگرها، دستگاه‌های پردازشی و اپلیکیشن‌ها را برقرار می‌کند. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای تحلیل الگوهای استفاده و پیش‌بینی تقاضا کاربرد دارند. فناوری شناسایی خودکار پلاک (ANPR) امکان ورود و خروج بدون توقف را فراهم می‌سازد و پرداخت‌های الکترونیکی تجربه کاربری را بهبود می‌بخشند. حتی در برخی نمونه‌ها از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق تجهیزات استفاده می‌شود که به پایداری محیط‌زیستی سیستم کمک می‌کند.
با رشد سریع شهرنشینی و افزایش تعداد خودروها، انتظار می‌رود پارکینگ‌های هوشمند بیش از پیش گسترش یابند. در آینده نزدیک، این سیستم‌ها با خودروهای خودران ادغام می‌شوند و فرآیند یافتن و پارک کردن کاملاً خودکار خواهد شد. همچنین، داده‌های بزرگ (Big Data) و تحلیل‌های پیشرفته می‌توانند به شهرها کمک کنند تا سیاست‌های حمل‌ونقل عمومی و خصوصی را بهتر مدیریت کنند. پارکینگ هوشمند دیگر تنها یک ابزار برای راحتی رانندگان نیست، بلکه بخشی از زیرساخت هوشمند شهرها خواهد بود که در کنار حمل‌ونقل هوشمند، انرژی هوشمند و ساختمان‌های هوشمند، به تحقق شهرهای پایدار و هوشمند کمک می‌کند.
جمع‌بندی
پارکینگ هوشمند ترکیبی از فناوری و مدیریت هوشمند شهری است که تجربه رانندگان و مدیران را متحول می‌کند. این سیستم‌ها با استفاده از حسگرها، نرم‌افزارهای مدیریت، هوش مصنوعی و پرداخت‌های آنلاین، فرآیند پیدا کردن جای پارک و مدیریت آن را بسیار ساده‌تر و سریع‌تر کرده‌اند. در نهایت، پارکینگ هوشمند نه‌تنها راهکاری برای حل مشکلات روزمره شهروندان است، بلکه بخشی از آینده شهرهای هوشمند محسوب می‌شود که به کاهش ترافیک، صرفه‌جویی در زمان، بهبود کیفیت زندگی و حفظ محیط‌زیست کمک خواهد کرد.
